معاونت پژوهش مدرسه علمیه مرند

آیت الله جوادی آملی:

لحظه‌ای از فراگیری علوم غفلت نکنید! هیچ گاه بی‌طهارت نباشید. همیشه نمازتان اول وقت و با جماعت باشد. درس را طوری بخوانید که بعد بتوانید تدریس کنید، نه برای اینکه نمره بگیرید.

اگر طرزی درس خواندید که نتوانستید تدریس بکنید دوباره بخوانید؛ چون معلوم می‌شود درس را نفهمیده‌اید. دو بار مطالعه کنید؛ یکی اینکه کتاب چه می‌گوید، یکی اینکه من اگر دست به بنان یا بیان بردم و خواستم تدریس کنم چه بگویم، درس به قلم بردم خواستم بنویسم چطور بنگارم وگرنه انسان عمر می‌دهد و چیزی نمی‌گیرد. طرزی درس بخوانید که بتوانید خوانده را به دیگران منتقل کنید و تدریس کنید که بعد از چند مدّت به لطف الهی از نظر استاد حوزه علمیه و مدرسه پربرکت شما خودکفا باشد.

راه برای همیشه مَهیعه و وسیع است. بسیاری از علوم از درون می‌جوشد اگر خدای سبحان فرمود: «مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا» این تنها مربوط به ثواب در قیامت نیست. هر کس هر قدمی در راه خدا بردارد خدا ۱۰ برابر پاداش می‌دهد. اگر کسی در حوزه یا دانشگاه برای رضای خدا یک ساعت محقّقانه زحمت کشید نتیجه ده‌ساعته را می‌برد. این وعده الهی است و همیشه سعی کنید به لطف الهی علومی را که قرآن و عترت به ما آموخت که قابل احصاء نیست و در همین دعاهای ماه شعبان می‌خوانیم اینها معدن علم‌اند بهره وافی و کافی ببریم.

ما اگر خواستیم ببینیم این درسی که به ما دادند عالِم شدیم یا نه، این دو نشان دارد؛ یک نشانِ ظاهری که قبلاً بیان شده، یعنی اگر ما توانستیم خوب تدریس بکنیم یا خوب تألیف بکنیم معلوم می‌شود این مطلب را فهمیده‌ایم. ولی یک نشان باطنی دارد که بسیار عمیق است و آن این است که اگر مطلبی را فهمیدیم عالِم شدیم، اگر عالِم شدیم می‌شویم وَزین، سنگین، باوقار، متواضع؛ نه بی‌جا حرف می‌زنیم، نه بی‌جا کار انجام می‌دهیم. طرز نشستن ما، خوابیدن ما، گفتار ما، رفتار ما ادیبانه است. یعنی مؤدّب می‌نشینیم، مؤدّب حرف می‌زنیم، مؤدّب غذا می‌خوریم، ادبِ دینی داریم. در تمام شئون زندگی علم آدم را سنگین می‌کند حرفِ سبک نمی‌زنیم، حرف سبک گوش نمی‌دهیم، نوشته‌های سبک نداریم، نوشته‌های سبک را نمی‌خوانیم، حرفِ سنگین برای انسانِ سنگین است.

اینکه ذات اقدس الهی به رسولش فرمود: «اِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلاً ثَقِیلاً» یعنی این حرف وزین است. سنگ، سنگین است ولی وزین نیست. علم وزین است، وزنه دارد، قرآن وزنه دارد، روایات و ادعیه وزنه دارند.

راهی که طالبان علوم الهی طی می‌کنند بسیار وسیع است. هیچ کسی بهانه‌ای ندارد زیرا این راه هم وسیع است و هم همراهان خوبی در این راه انسان را همراهی می‌کنند. هیچ کسی نمی‌تواند بگوید این راه سخت است، رفتنش دشوار است، مزاحمت فراهم است. بسیاری از بزرگانی که در حوزه‌های علمی به مقاماتی رسیدند بسیاری از آنها امکاناتشان از طلاب کنونی کمتر بود و بسیاری از آنها هم از مناطق روستایی برخاستند. چه در بخش‌های حکمت، چه در بخش‌های تفسیر، چه در بخش‌های فقه، چه در بخش‌های اصول و در سایر علوم اسلامی طلبه‌هایی از همین روستاها برخاستند و به مقامات والای علمی رسیدند.